Theo thông tin, dự đoán mới nhất từ các quan chức Liên minh châu Âu cho thấy, cuộc điều tra thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với thương mại Mỹ – EU và cuộc điều tra thuế quan rộng hơn sẽ làm tăng tổng giá trị hàng hóa EU bị Mỹ đánh thuế lên tới 5490 tỷ euro (khoảng 6220 tỷ USD), làm leo thang thêm sự xung đột xuyên Đại Tây Dương trong bối cảnh hai bên đang cố gắng đàm phán để giảm thuế quan và thiết lập một vòng hợp tác thương mại mới.
Nếu các cuộc đàm phán với Mỹ không thành công, Liên minh châu Âu đang chuẩn bị áp dụng các biện pháp thuế hoặc hạn chế xuất khẩu mang tính chất trả đũa, bao gồm việc tái áp thuế vào hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ có trị giá khoảng 21 tỷ euro.
Do chính quyền Trump khởi xướng các biện pháp thuế quan chưa từng thấy đối với toàn cầu, Liên minh châu Âu cũng đang nỗ lực đa dạng hóa quan hệ thương mại và đầu tư với các quốc gia/khu vực khác, đồng thời bảo vệ thị trường của mình khỏi những tác động tiêu cực từ hàng hóa giá rẻ.
Mặc dù chính quyền Trump đã thông báo tạm hoãn thực hiện một số “thuế quan đối ứng” nghiêm ngặt kéo dài 90 ngày do thị trường chứng khoán, trái phiếu và ngoại hối Mỹ sụt giảm liên tục ngay sau “Ngày giải phóng”, trong thời gian này, thuế quan đối với hầu hết các mặt hàng cơ bản từ các quốc gia khác ngoài Trung Quốc đã được điều chỉnh xuống còn 10%, nhưng theo dự đoán từ nhóm nghiên cứu kinh tế Bloomberg, “tỷ lệ thuế hiệu quả” của Mỹ hiện gần 23% – mức cao nhất trong hơn một thế kỷ. Điều này đã gây ra cú sốc nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ.
Chính quyền Trump quyết định áp thuế cao lên đến 145% đối với Trung Quốc (một trong ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ), và áp thuế ít nhất 10% đối với hầu hết các quốc gia khác. Mặc dù một số lĩnh vực cụ thể như điện tử tiêu dùng, bán dẫn được miễn thuế tạm thời, nhưng nhiều nhà dự đoán đã cảnh báo rằng nền kinh tế toàn cầu sẽ suy thoái nghiêm trọng trong tương lai, một số người thậm chí dự đoán rằng Mỹ sẽ rơi vào suy thoái kinh tế sâu sắc trong năm nay.
“Phía Mỹ cho biết có thể sẽ công bố các thuế thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu như gỗ, sản phẩm dược phẩm, bán dẫn, khoáng sản chiến lược và xe tải,” Ủy viên thương mại EU Valdis Dombrovskis cho biết trong bài phát biểu tại Strasbourg, Pháp vào thứ Ba, đồng thời nhấn mạnh rằng điều này sẽ khiến các mặt hàng EU bị ảnh hưởng phải gánh thêm khoảng 1700 tỷ euro trên mức thuế quan cơ bản toàn cầu 10%, khiến quy mô hàng xuất khẩu chịu ảnh hưởng bởi thuế Mỹ chiếm khoảng 97% tổng giá trị xuất khẩu hàng năm của EU sang Mỹ.
“Những loại thuế nhập khẩu này hoàn toàn không có lý do hợp lý và gây tổn hại kinh tế cho cả hai bờ Đại Tây Dương,” Dombrovskis nói với các nhà lập pháp EU. “Tình trạng này là không thể chấp nhận và chúng tôi không thể ngồi yên.”
Theo thông tin từ truyền thông trước đó, Dombrovskis đang trao đổi với chính quyền Trump và dự kiến sẽ gửi một tài liệu đến phía Mỹ trong tuần này để chính thức bắt đầu các cuộc đàm phán thương mại song phương. Đề xuất của EU sẽ bao gồm: giảm thuế quan song phương và các rào cản phi thuế quan, tăng cường đầu tư của châu Âu vào Mỹ, hợp tác trong các thách thức chiến lược như cạnh tranh không công bằng, và mua sắm quy mô lớn các sản phẩm của Mỹ.
Cán cân thương mại EU-Mỹ – Liên minh châu Âu có thặng dư 480 tỷ euro trong thương mại hàng hóa và dịch vụ (dữ liệu năm 2023, nguồn: Ủy ban châu Âu)
Nếu các cuộc đàm phán thất bại, EU cũng đã chuẩn bị các biện pháp mang tính chất trả đũa để cân bằng lại mối quan hệ thương mại Mỹ – EU, Dombrovskis cho biết trong bài phát biểu. Truyền thông trước đó đã đưa tin rằng EU đã bắt tay vào xây dựng danh sách các hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ để áp thuế mới và thảo luận về việc thực hiện các biện pháp hạn chế xuất khẩu.
Bước đầu tiên có thể là khôi phục việc áp thuế đối với hàng hóa Mỹ trị giá khoảng 21 tỷ đô la, biện pháp này đã được phê duyệt trước đó do thuế quan của Trump đối với thép và nhôm, nhưng hiện đang ở trong trạng thái tạm ngừng sau khi Trump miễn trừ các chính sách thuế quan đối ứng cao của EU.
EU đã đồng ý trì hoãn việc thực hiện các biện pháp đối phó với thuế quan 25% do chính phủ Mỹ khởi xướng đối với thép và nhôm trong 90 ngày. Động thái này diễn ra sau khi Trump tạm thời giảm tỷ lệ thuế quan “đối ứng” đối với hầu hết các sản phẩm xuất khẩu của EU từ 20% xuống còn 10%, cũng như thời hạn miễn thuế cũng là 90 ngày. Trump cũng đã đánh thuế khoảng 25% đối với xe hơi và một số linh kiện từ EU và toàn cầu.
Thông báo mới nhất về thuế quan xe hơi của chính quyền Trump bao gồm gần 150 loại thống kê linh kiện quan trọng của ô tô, những sản phẩm phụ tùng ô tô này sẽ phải đối mặt với hệ thống thuế quan khắt khe từ ngày 3 tháng 5 – có nghĩa là sẽ muộn hơn một tháng so với mức thuế 25% chính thức áp dụng đối với hàng nhập khẩu xe ô tô được bắt đầu từ nửa đêm ngày 3 tháng 4 theo giờ miền Đông Mỹ, nhưng một số linh kiện cốt lõi và một số ô tô nhập khẩu tuân thủ chính sách thương mại của chính phủ Mỹ sẽ được miễn thuế.
Dombrovskis cũng cho biết EU đang nhanh chóng đa dạng hóa quan hệ thương mại và đầu tư với các quốc gia trên toàn cầu để giảm thiểu những tác động của căng thẳng trong mối quan hệ thương mại với Mỹ.
Một mối lo ngại khác là việc chính sách thuế quan của Mỹ đã dẫn đến sự tràn ngập hàng hóa giá rẻ vào thị trường châu Âu. Dombrovskis cho biết Ủy ban châu Âu đã chuẩn bị sử dụng mọi công cụ có sẵn để bảo vệ sản phẩm của EU.
“Chúng tôi đang theo dõi những rủi ro về chuyển giao thương mại giá rẻ có thể thông qua một nhóm làm việc đặc biệt về giám sát nhập khẩu,” ông cho biết. “Kết quả ban đầu của công việc này dự kiến sẽ được công bố vào khoảng giữa tháng 5.”