Lưu ý rằng, từ các ông lớn trong lĩnh vực khai thác cho đến các công ty năng lượng, ngày càng nhiều doanh nghiệp danh tiếng đang tham gia vào cơn sốt khí hydro tự nhiên. Tài nguyên này, được các nhà vận động cho rằng có thể làm thay đổi hoàn toàn cục diện năng lượng toàn cầu, đang tạo ra những cuộc thảo luận sôi nổi trên thị trường.
Hydro tự nhiên (còn được gọi là hydro trắng, hydro vàng hay hydro địa chất) là khí hydro tự nhiên tồn tại dưới bề mặt trái đất. Tài nguyên bị bỏ qua này đã được phát hiện tình cờ ở Mali cách đây 40 năm, và khi cháy chỉ tạo ra nước mà không chứa carbon. Trong vài tháng qua, sự quan tâm của nhà đầu tư đối với lĩnh vực mới nổi này đang gia tăng, và sự lạc quan do các công ty khởi nghiệp nghiên cứu và các công ty thăm dò sơ bộ khởi xướng đang lan rộng.
Trong năm qua, lĩnh vực này đã thu hút các nhà đầu tư lớn như Rio Tinto, Fortescue, gã khổng lồ năng lượng quốc hữu Nga Gazprom, bộ phận đầu tư mạo hiểm của BP, cũng như quỹ đầu tư công nghệ sạch của Bill Gates, Breakthrough Energy Ventures.
Theo nghiên cứu của công ty tư vấn Rystad Energy, nhiều quốc gia trên thế giới đang tiến hành công tác thăm dò, trong đó Canada và Hoa Kỳ đứng đầu về số lượng dự án trong năm ngoái. Các nhà phân tích dự đoán rằng năm tới sẽ là một bước ngoặt quan trọng, và ngành công nghiệp hy vọng các hoạt động thăm dò có thể nhanh chóng xác định loại khí khó nắm bắt này.
Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan về tiềm năng năng lượng sạch của hydro tự nhiên, những người phê bình chỉ ra rằng nó có thể gặp phải những rủi ro về môi trường và thách thức trong vận chuyển. Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã cảnh báo rằng tài nguyên này có thể “quá phân tán để có thể phát triển quy mô kinh tế khả thi.”
Cuộc cạnh tranh toàn cầu về “vàng trắng”
Minh Khoi Le, Giám đốc Nghiên cứu hydro của Rystad Energy cho biết, rất khó để dự đoán liệu hydro tự nhiên có thể thực hiện những gì đã hứa hẹn vào năm 2025 hay không. Ông cho biết, “Năm ngoái là thời điểm thực sự bắt đầu cho lĩnh vực này, nhiều công ty đã bắt đầu các kế hoạch khoan và kiểm tra khai thác, và các nhà đầu tư lớn cũng đã vào cuộc. Tuy nhiên, kể từ đó, tiến trình diễn ra tương đối chậm chạp, số công ty thực sự thực hiện khoan rất ít.”
Nhà phân tích này đã mô tả cơn sốt hydro tự nhiên toàn cầu trong năm ngoái là “cơn sốt vàng trắng,” và nhấn mạnh rằng mặc dù không có bước đột phá lớn trong 12 tháng qua, nhưng sự trở lại của sự quan tâm từ các nhà đầu tư có thể thúc đẩy những kết quả thực chất. “Khi các công ty nhận được sự hỗ trợ tài chính để tiến hành khoan, chúng ta có khả năng xác minh tính khả thi của công nghệ này nhanh hơn trong năm nay.”
Mặc dù hydro đã được xem là một lựa chọn then chốt cho sự chuyển đổi năng lượng trong thời gian dài, nhưng các phương pháp hiện tại chủ yếu vẫn dựa vào than đá và khí tự nhiên, dẫn đến phát thải khí nhà kính lớn. Hydro xanh (được sản xuất bằng cách điện phân nước từ các nguồn năng lượng tái tạo) mặc dù là ngoại lệ, nhưng bị hạn chế bởi chi phí cao và môi trường kinh tế khó khăn.
Hy vọng mới về năng lượng sạch nội địa
Công ty HyTerra tại Úc đã nhận được khoản đầu tư 21,9 triệu USD từ Fortescue vào tháng 8 năm ngoái để tài trợ toàn bộ cho các dự án thăm dò. Nhà phát triển hydro xanh hàng đầu này cho biết việc tham gia vào lĩnh vực hydro tự nhiên phù hợp với “cam kết chiến lược khám phá nhiên liệu không phát thải” của họ.
Phát ngôn viên của Fortescue thừa nhận cần phải đánh giá thêm về các đặc tính phát thải của hydro tự nhiên, nhưng cho biết công nghệ này mang lại “cơ hội đầy hy vọng” cho việc thúc đẩy quá trình giảm carbon trong công nghiệp.
Vào đầu năm nay, BP đã dẫn dắt vòng gọi vốn A của công ty khởi nghiệp thăm dò hydro tự nhiên ở Anh, Snowfox Discovery; công ty khởi nghiệp Pháp Mantle8 gần đây cũng đã nhận được 3,4 triệu euro tiền vốn hạt giống, trong đó có khoản đầu tư từ Breakthrough Energy Ventures được thành lập bởi Bill Gates. Giám đốc công nghệ của quỹ này, Eric Toone, cho biết, việc hỗ trợ các doanh nghiệp này là bởi vì hydro tự nhiên có khả năng “mở ra một kỷ nguyên mới cho năng lượng sạch nội địa.”
Toone cho biết, “Hydro là năng lượng hóa học tinh khiết. Chừng nào mà nguồn cung đủ và chi phí có thể kiểm soát được, chúng ta gần như có thể áp dụng nó trong nhiều lĩnh vực như luyện kim, nhiên liệu và thậm chí sản xuất thực phẩm, với mức phát thải thấp hơn nhiều so với các phương pháp truyền thống.” “Các hoạt động thăm dò đã chứng minh rằng hydro tự nhiên có mặt ở tất cả các châu lục, thách thức hiện tại là phát triển hệ thống khai thác hiệu quả, vận chuyển an toàn và ứng dụng công nghiệp.”
Tìm kiếm “thời điểm Eureka”
Aurian Durbuis, thư ký của công ty Mantle8 tại Pháp, cho biết từ góc độ đầu tư, động lực của ngành đang tích tụ. “Tình trạng hiện tại của sự phát triển hydro xanh gặp khó khăn khiến vốn đầu tư chuyển hướng sang các giải pháp khác, điều này có lợi cho chúng tôi.” Công ty này, có trụ sở tại Grenoble dưới chân dãy Alps, đặt mục tiêu phát hiện 10 triệu tấn trữ lượng hydro tự nhiên trước năm 2030 để hỗ trợ các mục tiêu năng lượng của EU.
“Điều quan trọng là phải tìm ra ‘tầng trữ hydrogen’ có thể khai thác – một thuật ngữ mượn từ ngành công nghiệp dầu khí. Chúng tôi dự định thực hiện khoan vào năm 2028; nếu phát hiện ra khí hydro áp suất cao với nồng độ cao, điều này sẽ thay đổi hoàn toàn cục diện trò chơi.” Durbuis tiết lộ trong một cuộc phỏng vấn qua video.
Con đường tương lai cho hydro tự nhiên
Liên minh Khoa học Hydro, một tổ chức cam kết đánh giá vai trò của hydro từ góc nhìn khoa học, chỉ ra rằng thăm dò hydro tự nhiên vẫn đang ở “giai đoạn sơ khai”, và ngay cả khi phát hiện ra các mỏ hydro tinh khiết lớn, việc sản xuất công nghiệp có thể cần hàng thập kỷ. Thành viên của tổ chức này, nhà địa chất học Arnout Everts, cho biết mỏ hydro duy nhất đang hoạt động ở Mali “có sản lượng hàng ngày thậm chí không bằng một phần nhỏ của một tuabin gió.”
Tổ chức này cảnh báo rằng việc đuổi theo hydro tự nhiên có thể phân tâm sự chú ý từ hydro tái tạo cần thiết cho việc giảm carbon trong công nghiệp hiện tại. Như Everts đã nói: “Theo lịch sử phát triển khí đá phiến của Hoa Kỳ, ngay cả khi có những phát hiện lớn, con đường công nghiệp hóa vẫn cần hàng thập kỷ cống hiến.”