Theo thông tin, trưởng bộ phận kinh tế Eurizon SLJ Capital, Stephen Jen, đã cảnh báo gần đây rằng, khi các quốc gia châu Á tăng tốc điều chỉnh cấu trúc dự trữ ngoại hối, đồng đô la có thể đối mặt với áp lực bán tháo “vũ bão” lên tới 25.000 tỷ USD. Báo cáo được công bố vào thứ Tư cho biết, khối lượng lớn vị thế đô la mà các nhà xuất khẩu và nhà đầu tư châu Á tích lũy lâu dài đang phải đối mặt với nguy cơ đổ vỡ do sự phân hướng trong chính sách thương mại của Mỹ và sự gia tăng rủi ro tỷ giá hối đoái.
Phân tích báo cáo cho biết, trong vài thập kỷ qua, các nền kinh tế châu Á đã tích lũy tài sản đô la khổng lồ từ thặng dư thương mại với Mỹ. Các nền kinh tế hướng tới xuất khẩu như Trung Quốc đại lục, Đài Loan, Malaysia và Việt Nam có thể nắm giữ dự trữ đô la lên tới 25.000 tỷ USD. Nhóm của Jen nhấn mạnh: “Những vị thế không được bảo hiểm trước biến động đô la giống như thanh gươm Damocles treo lơ lửng trên đầu đồng đô la, một khi bị rút đi tập trung sẽ gây ra chấn động mạnh trên thị trường tiền tệ toàn cầu.”
Các chính sách bảo hộ thương mại do chính phủ Trump thúc đẩy đang trở thành chất xúc tác. Báo cáo chỉ ra rằng, các nhà hoạch định chính sách châu Á có thể ứng phó theo hai hướng: một là chuyển đổi tài sản đô la ra nước ngoài về nội địa để hỗ trợ đồng nội tệ tăng giá, làm như một con bài trong các cuộc đàm phán thương mại; hai là đẩy nhanh việc đa dạng hóa cấu trúc dự trữ ngoại hối, giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la. Đáng chú ý là, chỉ riêng Trung Quốc có thể thu hút khoảng 1.000 tỷ USD tài sản nước ngoài trở lại nội địa do việc khởi động chu kỳ giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ — con số này đồng nhất với dự đoán của Jen về lý thuyết “nụ cười đô la” được đề xuất năm ngoái.
Thị trường đã có dấu hiệu: chỉ số đô la Bloomberg đã giảm 8% so với mức cao trong tháng 2, trong khi tất cả các đồng tiền châu Á đều có xu hướng tăng giá so với đồng đô la trong tháng qua. Đặc biệt, đồng Đài Tệ đã tăng vọt trong một ngày vào thứ Hai, càng làm dấy lên suy đoán về việc các ngân hàng trung ương châu Á cho phép đồng nội tệ tăng giá tập thể. Nhóm của Jen cảnh báo: “Sự mất cân bằng thương mại toàn cầu hiện tại cùng với cuộc đấu tranh địa chính trị đã làm lộ rõ tính dễ bị tổn thương của hệ thống đô la.”
Là một trong những nhà phân tích sớm cảnh báo về xu hướng “tránh xa đô la”, báo cáo lần này của Jen đã tiết lộ thêm: dự trữ đô la khổng lồ mà các quốc gia châu Á nắm giữ thực chất là “sản phẩm của quyền lực tiền tệ bị động.”
Cuộc tháo chạy khỏi vốn châu Á có thể gây ra khủng hoảng đô la
Nhà báo của Bloomberg, Shuli Ren, đã cảnh báo gần đây rằng, khi các nhà đầu tư châu Á tăng tốc thanh lý tài sản đô la và đưa lợi nhuận về quê hương, quá trình này có thể gây ra sự chấn động mạnh trên thị trường tài chính toàn cầu. Trong cuộc di cư vốn này, Đài Loan, một nền kinh tế hướng tới xuất khẩu, đang trở thành tâm điểm do phương thức giao dịch chênh lệch giá quyết liệt.
Trong những năm gần đây, ngành bảo hiểm nhân thọ của Đài Loan đã kiếm lời từ việc “vay Đài Tệ, mua tài sản đô la” qua các giao dịch chênh lệch giá. Theo báo cáo, trong thời kỳ huy hoàng của ngành này, quy mô tài sản đô la mà các công ty bảo hiểm mua vào hàng năm đã vượt quá 50 tỷ USD. Dữ liệu từ Bank of America Merrill Lynch cho thấy, tỷ lệ đầu tư ra nước ngoài chiếm gần 70%, nhưng 83% trong số đó được định giá bằng Đài Tệ, và tỷ lệ bảo hiểm rủi ro tỷ giá chỉ 65%. Sự không đồng bộ về tiền tệ này đã bộc lộ rủi ro lớn – khi đô la suy yếu, các công ty bảo hiểm bị buộc phải gia tăng bảo hiểm ngoại hối, làm trầm trọng thêm áp lực bán đô la.
UBS ước tính, chỉ riêng tài sản đô la chưa được bảo hiểm mà các nhà đầu tư nước ngoài thuộc nhóm 10 nước công nghiệp phát triển (G10) nắm giữ đã lên tới 13.700 tỷ USD. Giá trị “quyền lực đô la” mà các tổ chức tài chính toàn cầu lâu nay tôn thờ đang bị lung lay do chính phủ Trump đã phá hoại trật tự thương mại toàn cầu. Các quốc gia châu Á, với tư cách là nạn nhân lớn nhất, lần đầu tiên đã phải đối mặt với áp lực thanh lý khổng lồ về dự trữ đô la mà họ đã tích lũy.
Cuộc khảo sát của Bloomberg đối với 18 công ty xuất khẩu Trung Quốc cho thấy, các doanh nghiệp đang tăng tốc chuyển đổi đô la sang nhân dân tệ. Điều đáng lưu ý là, kể từ đầu năm nay, giá vàng đã tăng vọt, đặc biệt trong giờ giao dịch châu Á, phản ánh mối lo ngại sâu sắc của thị trường đối với đồng đô la. Chủ tịch Hội đồng tư vấn kinh tế Trump, Stephen Miran, đã nhiều lần lên tiếng cảnh báo rằng đồng đô la “đang bị định giá quá cao”, điều này đã làm suy yếu thêm lòng tin của thị trường.
Shuli Ren chỉ ra rằng, sự biến động dữ dội của tỷ giá Đài Tệ gần đây chính là hình ảnh thu nhỏ của sự dễ bị tổn thương trên thị trường ngoại hối toàn cầu. Chính sách thuế không ổn định của chính quyền Trump đã làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của đồng đô la. Khi các ngân hàng trung ương châu Á bắt đầu xem xét lại cấu trúc dự trữ ngoại hối, cuộc “giải phóng đô la” đang diễn ra có thể hoàn toàn viết lại trật tự tiền tệ toàn cầu.
Tóm lại, từ cuộc khủng hoảng vay nợ trong ngành bảo hiểm nhân thọ Đài Loan đến cơn lốc chuyển đổi ngoại tệ của các nhà xuất khẩu châu Á, cho đến sự sụp đổ lòng tin ở các tổ chức tài chính toàn cầu, đồng đô la đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng nhất trong hơn nửa thế kỷ qua. Cu cơn bão vốn bắt đầu từ châu Á này có thể dự báo sự khởi đầu của một kỷ nguyên hậu đô la.